मुक्तिनाथ मन्दिरमा बर्षेनी लाखौँ रुपैयाँ हिनामिना

नेपालको पशुपतीनाथ पछिको दोश्रो अथवा मुलुककै प्रशिद्ध तिर्थस्थलका रुपमा चिनिएको मुक्तिनाथ, जहाँ वर्षोनी हजारौंको सङ्ख्यामा तिर्थालु भक्तजनहरू दर्शनका लागि आउनेगरेका छन् । हामीहरू सहजै अनुमान लगाउन सक्छौं, सो मन्दीरमा चढाइएको भेटी मात्रै वाषिर्क एक करोडभन्दा कम अवश्य हुँदैनहोला ।

मुक्तिनाथको मन्दीरको स्थापना भएको सयौं वर्षबितेको छ, मुक्तिनाथको दर्शनका लागि आउने भक्तालुहरूको भेटीमात्रै सङ्कलन गरेको भए करोडौं रुपैयाँ सङ्कलन हुने सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ । तर अहिलेसम्म त्यस मन्दीरमा चर्ढाईएको भेटी कहाँ जान्छ र कसले प्रयोग गर्छ भन्नेकुरा खुल्नसकेको छैन ।

हिमालपारिको जिल्ला मुस्ताङको मात्रै नभएर नेपालकै उच्च र प्रमुख स्थानमा रहेको हिन्दु तथा बौद्ध धर्मावलम्बीहरुको साझा तर्ीथस्थल मुक्तिनाथ मन्दिरमा बर्सर्ेे लाखौँ रुपैयाँ हिनामिना हुनेगरेको भएपनि त्यसको नियन्त्रणको प्रयास हुन सकेको छैन् ।

विभिन्न क्षेत्रबाट दर्शनको लागि पुग्ने भक्तजनहरुले मन्दिरमा चढाएको भेटीका बारेमा कसैसँग पनि आधिकारिक तथ्याङ्क नभएको र मन्दिरमा कति रकम चढाउँछन् भन्ने बारेमा हालसम्म पनि गुपचुप राखिएको छ ।

मन्दिरको दर्शन गर्न आउँने भक्तजनहरुले चढाएको भेटीमा त्यहाँ कार्यरत कर्मचारीहरुले आखाँ लगाउने गरेको समेत त्यस क्षेत्रका स्थानिय वासिन्दाहरुले लगाएका छन् । मन्दिरपरिसर भित्र रहेका तिनवटा गुम्वामा र मन्दिर भित्र बषैं देखि भक्तजनहरुले चढाउने भेटीको आधिकारिक तथ्याङ्क हालसम्म पनि र्सार्वजनिक गरिएको छैन् ।

मन्दिरमा विगतका वर्षरुम्ाा जिल्ला वाहिरबाट आउँने भक्तजनहरुको संख्यामा करिव ६० प्रतिशतले बढेको भएपनि मन्दिरको भेटीमा भने कुनै परिर्वतन नहुने भएकाले त्यहाँ हिनामिना हुने स्थानियवासिन्दाहरुको आरोप रहेको छ । ‘मन्दिरको भेटीलाई कमाइखाने बनाईएको छ’ त्यसलाई नियन्त्रण गर्नको लागि कुनैपनि सरकारी निकायले पहल गरेको छैन्

मन्दिरका पुजारी कृष्ण प्रसाद रिजाल भने आफ्नो तलव र भत्ता बाहेक आफुँलाई कुनै रकमको वारेमा जानकारी नभएको बतानुभयो ।भेटीको हिनामिनाको बारेमा मुक्तिनाथ विकास समितिका अध्यक्ष एवम् प्रमुख जिल्ला अधिकारी उमेसकुमार ढकालले भने अनभिज्ञता प्रकट गरे । गत भदौ महिनामा मुक्तिनाथ विकास समितिले र्सार्वजनिक गरेको प्रतिबेदनमा मन्दिरको दान,चन्दा र सहयोगवाट गरि २८ साल देखि हालसम्म जम्मा ४५ लाख ५० हजार मुक्तिनाथ बिकास समितिको नेपाल वैंकमा जम्मा भएको छ । २०४८ देखि मुस्ताङका प्रमुख जिल्ला अधिकारीको देखि अध्यक्षतामा काम गदैं आएको बिकास समितिले सक्रियता हालसम्म सो रकम जम्मा गरेको जनाइएको छ ।

मन्दिरमा दर्शनको लागि आउने भक्तजनले मुख्य मन्दिर र आसपासको गुम्वामा चढाएको भेटीको कुनैपनि रर्ेकर्ड राख्ने संयन्त्र नभएको कारण पनि एक महिनामा संकलन हुने भेटी एक बर्षो देखाउने गरिएको समेत स्थानियवासिन्दाहरुले आरोप लगाएका छन् ।

मन्दिरमा संकलन भएको चन्दावाट पुजारीको तलवभत्ता,रेखदेख र त्यहाँ कार्यरत २२ जना झुमाको खानावस्नको व्यवस्था गरिनुको साथै मर्मतमा समेत खर्च गरिने भएकाले हिनामिना नहुने समितिका सदस्य सचिव एवम् जिल्ला मालपोत कार्यालयका प्रमुख ऋषिराम सुवेदीले बताए । उनले भने ‘ मन्दिरको भेटी हिनामिना भएको कुनै जानकारी विकास समितिलाई नआएको र त्यस्तो भएमा छानविन गरिने बताए । संकलन भएको चन्दा,भेटीलाई मन्दिरको विकासमा खर्च गरिने बिकास समितिले जानकारी दिएको छ ।

भक्तजनहरूले मुख्य मन्दीर परिषरमा चढाएको भेटी मन्दीरभित्रै कार्यरत झुमाहरूकै अधिनमा रहनेगरेको बताईएको छ । केहिवर्षअगाडी म्याग्दीका एक पुजारीले तिर्थालुले चढाएको सुन लुकाउने प्रयास गर्दा बौद्ध धर्मावलम्बी स्थानीय झुमाहरूले ति पुजारीलाई ३ दिनसम्म मन्दीर परिषरमै थुनेर राखेको तथ्य समेत बाहिर आएको थियो । मन्दिरमा कार्यरत पुजारीलाई भुमाहरुले आफ्नो अधिनमा राख्ने गरेको कारण पनि समस्या आएको हुन सक्ने मुक्तिनाथ मन्दिरका एक कर्मचारीले नाम बताउने र्सतमा बताए । कर्मचारीले भने ” वर्षौपुरानो ुमन्दिर परिसरमा रहेका गुम्वाको अवस्था जिर्ण्र्ाान्दै गएको छ , भुमिगत जलप्रवाहका कारण मन्दिर भासीने खतरा तर त्यसको संरक्षणमा कसैको चासो देखिएको छैन् ।

हिन्दू पुजारी र बौद्ध झुमाहरूले परम्परागतरूपमा पूजा गर्ने मन्दिरमा एक पुजारी सहित २२ जना आनी-झुमा) छन् ।